وقتی صحبت از خرید طلا می‌شود، یکی از نکاتی که بسیاری از خریداران به آن توجه می‌کنند، اجرت طلا است. اجرت، هزینه‌ای است که برای ساخت، طراحی و دست‌ساز بودن طلا به قیمت اصلی اضافه می‌شود. این هزینه می‌تواند بسته به نوع طلا، میزان طراحی یا پیچیدگی ساخت آن متفاوت باشد. به طور کلی، طلاهایی که به صورت آماده و بدون نیاز به دست‌سازی خاص ارائه می‌شوند؛ اجرت کمتری دارند. همچنین، طلاهایی که در قالب زیورآلات ساده و بدون طراحی‌های پیچیده تولید شده‌اند، نسبت به طلاهایی که به صورت سفارشی و با طراحی‌های خاص ساخته می‌شوند، اجرت کمتری دارند. در این مقاله، به بررسی انواع طلاهایی که اجرت کمتری دارند و عوامل مؤثر بر قیمت اجرت آنها خواهیم پرداخت تا به شما کمک کنیم تصمیم بهتری در خرید طلا بگیرید.
اجرت طلا چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟
اجرت طلا، هزینه‌ای است که بابت ساخت و طراحی یک قطعه طلا دریافت می‌شود. این مبلغ، علاوه‌بر قیمت خود طلای خام و مالیات، به‌عنوان بخشی از قیمت نهایی طلا در نظر گرفته می‌شود. اجرت در واقع دستمزد سازنده یا تولیدکننده برای طراحی، قالب‌گیری، پرداخت و ظریف‌کاری طلاست و بسته به نوع کار، میزان پیچیدگی طراحی و محل ساخت می‌تواند متغیر باشد. در ادامه با ۳ روش محاسبه اجرت طلا آشنا می‌شویم:
- به‌صورت درصدی از قیمت طلای خام: در این روش، اجرت به‌صورت درصدی از قیمت طلای خالص محاسبه می‌شود. برای مثال، اگر اجرت ۱۰٪ باشد و قیمت طلای خام گرمی ۲ میلیون تومان، برای هر گرم طلا، ۲۰۰ هزار تومان اجرت در نظر گرفته می‌شود.
- اجرت ثابت به‌ازای هر گرم: در بعضی فروشگاه‌ها، اجرت به‌صورت مبلغی ثابت روی هر گرم طلا محاسبه می‌شود. برای مثال، اجرت ساخت ممکن است گرمی ۱۵۰ هزار تومان باشد؛ بدون در نظر گرفتن قیمت طلای خام.
- اجرت کلی به‌ازای یک قطعه خاص: در برخی موارد، به‌ویژه برای مصنوعات خاص یا دست‌ساز، اجرت به‌صورت کلی و برای تمام قطعه در نظر گرفته می‌شود، نه براساس گرم. مثلاً یک انگشتر با طراحی خاص ممکن است ۵۰۰ هزار تومان اجرت داشته باشد، فارغ از وزن آن.
اجرت ساخت یکی از عوامل مهم در خرید طلاست؛ چون در صورت فروش، معمولاً این مبلغ به خریدار برنمی‌گردد. بنابراین افرادی که به‌دنبال طلا با بازده سرمایه‌گذاری بهتر هستند، اغلب سراغ طلاهای بدون اجرت یا با اجرت پایین می‌روند.
انواع طلای بدون اجرت
طلای بدون اجرت یا با اجرت پایین معمولاً به طلاهایی گفته می‌شود که یا به شکل خام و سرمایه‌ای هستند یا به‌صورت ساده و بدون طراحی‌های پیچیده عرضه می‌شوند. این نوع طلاها برای افرادی که به‌دنبال سرمایه‌گذاری به‌صرفه یا خرید مقرون‌به‌صرفه هستند؛ گزینه‌های مناسبی محسوب می‌شوند. در ادامه به چند نوع از طلای بدون اجرت اشاره می‌کنیم:
۱. سکه طلا
سکه‌های طلا از جمله مشهورترین انواع طلای بدون اجرت هستند. چون فرآیند ساخت آنها صنعتی است و طراحی هنری یا زینتی خاصی ندارد، هزینه‌ای بابت اجرت به آنها اضافه نمی‌شود. سکه‌هایی مثل «سکه بهار آزادی»، «ربع سکه» و «نیم سکه» برای سرمایه‌گذاری کاربرد زیادی دارند و خرید آنها بیشتر جنبه مالی دارد تا زینتی.
۲. طلای آب‌شده
طلای آب‌شده به طلایی گفته می‌شود که قبلاً به‌صورت زیورآلات بوده و حالا ذوب شده است. این نوع طلا به شکل شمش یا قطعات بدون فرم خاص عرضه می‌شود و چون دیگر زیورآلات نیست، اجرت ساخت ندارد. طلای آب‌شده در بازار بیشتر به‌عنوان ابزار سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود و هنگام خرید باید دقت زیادی در اصالت و عیار آن داشت.
بیشتر بخوانید : طلای بدون اجرت چیست ؟
۳. طلای دست‌دوم
طلای دست‌دوم (کارکرده) طلایی است که قبلاً استفاده شده و حالا بدون پرداخت اجرت دوباره در بازار به فروش می‌رسد. این نوع طلا اگرچه ممکن است ظاهری قدیمی‌تر یا استفاده‌شده داشته باشد؛ اما از نظر ارزش فلز با طلای نو تفاوتی ندارد. خرید طلای دست‌دوم گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه برای کسانی است که دنبال طلا با قیمت مناسب‌تر هستند.
۴. شمش طلا
شمش‌ها یکی دیگر از انواع طلای بدون اجرت هستند. آنها معمولاً برای سرمایه‌گذاری عرضه می‌شوند و چون ساختار ساده و صنعتی دارند؛ اجرتی بابت آنها دریافت نمی‌شود. شمش‌ها در اندازه‌ها و وزن‌های مختلف عرضه می‌شوند و برای ذخیره‌سازی ارزش پولی بسیار محبوب‌اند.
این چهار نوع طلا، همگی برای کسانی که به‌دنبال طلای ارزان‌تر یا گزینه‌ای برای سرمایه‌گذاری هستند، مناسب‌اند. البته هنگام خرید هر یک از این موارد باید از مراکز معتبر و با فاکتور رسمی خریداری شود تا از اصالت و ارزش آن اطمینان حاصل شود.
مقایسه اجرت طلا در انواع مختلف طلاها
اجرت ساخت طلا در انواع مختلف مصنوعات طلا تفاوت‌های قابل توجهی دارد و این تفاوت به عوامل مختلفی مثل نوع طراحی، میزان ظرافت کار، روش تولید (دستی یا ماشینی) و برند یا کشور سازنده بستگی دارد. در ادامه به مقایسه اجرت طلا در رایج‌ترین انواع طلاها می‌پردازیم:
طلای دست‌ساز
طلای دست‌ساز به‌دلیل صرف زمان و دقت بالا در ساخت، بالاترین میزان اجرت را دارد. این نوع طلا معمولاً توسط هنرمندان و طلاسازان ماهر تولید می‌شود و هر قطعه آن منحصربه‌فرد است. اجرت این مدل طلا می‌تواند بین ۲۰ تا ۳۰ درصد قیمت طلای خام باشد یا به‌صورت مبلغی ثابت، اما بالا تعیین شود.
طلای ماشینی یا ریخته‌گری
این نوع طلا با استفاده از قالب‌ها و دستگاه‌های مخصوص به‌صورت انبوه تولید می‌شود و اجرت پایین‌تری نسبت به طلای دست‌ساز دارد. معمولا برای استفاده روزمره و تولید انبوه انتخاب می‌شود. اجرت این طلا معمولاً بین ۵ تا ۱۵ درصد قیمت طلای خام است.
بیشتر بخوانید: راهنمای خرید طلای آب شده برای سرمایه گذاری
طلای بدون اجرت یا کم‌اجرت
طلاهای کم‌اجرت شامل طلاهای دست دوم، آب‌شده و شمش هستند. این نوع طلاها یا قبلاً استفاده شده‌اند یا صرفاً برای سرمایه‌گذاری خریداری می‌شوند؛ بنابراین اجرتی برای طراحی و ساخت دریافت نمی‌شود یا بسیار ناچیز است. این گزینه برای افرادی که قصد سرمایه‌گذاری دارند، بهترین انتخاب است.
طلای برند یا وارداتی
طلاهای برندهای خاص یا ساخت کشورهای دیگر مثل ایتالیا یا ترکیه، معمولاً اجرت بالاتری دارند. چون علاوه‌بر طراحی خاص، هزینه واردات، مالیات و ارزش برند نیز بر قیمت افزوده می‌شود. اجرت این طلاها گاهی بیش از ۳۰ درصد قیمت طلای خام است.
عوامل مؤثر بر اجرت طلا
در تعیین میزان اجرت طلا، عوامل مختلفی نقش دارند که در ادامه به مهم‌ترین آنها اشاره می‌شود:
- نوع ساخت (دستی یا ماشینی): طلاهایی که به‌صورت دستی ساخته می‌شوند، معمولاً اجرت بیشتری دارند؛ چرا که زمان، دقت و مهارت بیشتری در تولید آنها صرف شده است.
- پیچیدگی طراحی: هر چه طراحی یک قطعه طلا ظریف‌تر، خاص‌تر یا پرجزئیات‌تر باشد، اجرت ساخت آن بالاتر خواهد بود.
- میزان سنگ‌های به‌کاررفته: وجود نگین، سنگ‌های تزئینی یا الماس در طلا باعث افزایش اجرت آن می‌شود؛ چون نصب این اجزا به مهارت و زمان بیشتری نیاز دارد.
- وزن طلا: معمولاً هر چه وزن طلا بیشتر باشد، اجرت آن نیز به‌صورت عددی بیشتر است؛ اگرچه ممکن است به‌صورت درصدی محاسبه شود.
- کشور یا برند سازنده: طلاهای برند یا وارداتی به دلیل طراحی خاص یا هزینه واردات و برندینگ، اجرت بالاتری دارند.
- مد روز یا خاص بودن طرح: طلاهایی با طرح‌های جدید، سفارشی یا ترندهای روز، اغلب اجرت بالاتری دارند؛ چون تقاضا برای آنها بیشتر است.
- نرخ مصوب یا توافق با فروشنده: در برخی فروشگاه‌ها اجرت طبق نرخ اتحادیه طلا تعیین می‌شود؛ اما در مواردی نیز فروشنده بسته به نوع کار، مبلغی توافقی تعیین می‌کند.
- میزان کار دست در قطعه: اگر در کنار ساخت ماشینی، بخش‌هایی از طلا به‌صورت دستی کار شده باشد، همان قسمت‌ها می‌توانند بر اجرت کلی بیفزایند.
آیا خرید طلا با اجرت پایین همیشه به‌صرفه است؟
در پاسخ به این پرسش می‌توان گفت: خیر. خرید طلا با اجرت پایین همیشه به‌صرفه نیست؛ چون عواملی وجود دارد که می‌توانند باعث شوند چنین خریدی در بلندمدت مقرون‌به‌صرفه نباشد. گرچه اجرت پایین به معنای پرداخت کمتر هنگام خرید است؛ اما باید به نکات زیر توجه کرد:
- کیفیت ساخت: طلاهایی با اجرت پایین معمولاً ساخت ساده‌تری دارند یا به‌صورت ماشینی و عمدتاً در تیراژ بالا تولید می‌شوند. این موضوع می‌تواند بر دوام، زیبایی و ارزش هنری آنها تأثیر بگذارد.
- ارزش فروش مجدد: در بسیاری از مواقع، طلاهای کم‌اجرت هنگام فروش مجدد تقاضای کمتری دارند یا فروشندگان آنها را با نرخ پایین‌تری خریداری می‌کنند؛ مخصوصاً اگر طراحی ساده یا قدیمی داشته باشند.
- زیبایی ظاهری: اگرچه ممکن است طلای کم‌اجرت از نظر قیمت مناسب‌تر باشد، اما از نظر طراحی، ظرافت یا جذابیت ظاهری به پای طلاهای دست‌ساز یا برندهای خاص نرسد و همین موضوع ممکن است رضایت‌خاطر کمتری به‌همراه داشته باشد.
- تفاوت با طلای کارشده یا هنری: برخی از طلاهای با اجرت بالا، بیشتر جنبه‌ی هنری یا زینتی دارند و از نگاه برخی خریداران، نوعی سرمایه‌گذاری روی هنر و زیبایی به حساب می‌آیند.
در نتیجه، اگر هدف شما از خرید طلا صرفاً سرمایه‌گذاری یا پس‌انداز است، خرید طلا با اجرت پایین (مثل طلای دست‌دوم یا شمش طلا) منطقی است. اما اگر جنبه‌ی زیبایی، ماندگاری و امکان فروش مجدد آسان برایتان مهم است؛ لازم است میان اجرت پایین و ارزش کلی طلا تعادل برقرار کنید.
نتیجه گیری
در نهایت، شناخت دقیق طلاهای کم‌اجرت می‌تواند نقش مهمی در تصمیم‌گیری آگاهانه هنگام خرید طلا ایفا کند. گرچه اجرت پایین به‌ظاهر به‌صرفه است و باعث کاهش هزینه‌ی اولیه می‌شود؛ اما نباید از کیفیت ساخت، طراحی، امکان فروش مجدد و کاربرد مورد انتظار غافل شد. طلای دست‌دوم، طلای ماشینی و شمش‌های طلا از جمله گزینه‌های محبوب با اجرت پایین هستند که بیشتر مناسب سرمایه‌گذاری یا خرید اقتصادی‌اند. برای انتخاب درست، بهتر است هدف خود را از خرید مشخص کرده و با در نظر گرفتن همه‌ی جوانب، طلاهایی را انتخاب کنید که هم ارزش واقعی و هم بازده مناسبی در آینده داشته باشند. طلاهای کم‌اجرت، اگر درست و هوشمندانه انتخاب شوند، می‌توانند گزینه‌ای منطقی و هوشمندانه برای بسیاری از خریداران باشند.
