وقتی صحبت از خرید یا فروش طلا به میان می‌آید، یکی از مفاهیمی که بسیاری از افراد با آن مواجه میشوند؛ اما دقیقا نمی‌دانند منظور از آن چیست، « محاسبه اجرت طلا» است. اجرت در واقع همان دستمزدی است که طلاساز یا فروشنده، بابت ساخت زیورآلات از خریدار دریافت می‌کند و نقش مهمی در تعیین قیمت نهایی طلا دارد. بسیاری از افراد گمان می‌کنند قیمت طلا صرفا بر اساس وزن و قیمت روز بازار مشخص میشود؛ در حالی که اجرت ساخت، تاثیر مستقیمی بر ارزش واقعی و هزینه پرداختی طلا دارد. درک نحوه محاسبه اجرت، به شما کمک می‌کند تا در زمان خرید، انتخابی آگاهانه‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر داشته باشید. در این مطلب به زبان ساده بررسی می‌کنیم که اجرت طلا چیست، چگونه محاسبه میشود و چه نکاتی باید هنگام خرید در نظر گرفته شود.
اجرت طلا چیست؟
اجرت طلا، به مبلغی گفته میشود که به عنوان دستمزد ساخت، علاوه بر قیمت خام طلا از خریدار دریافت میشود. این مبلغ در واقع هزینه‌ای است که بابت طراحی، شکل‌دهی و ساخت زیورآلات طلا توسط طلاساز یا کارخانه تولیدکننده در نظر گرفته میشود و بسته به نوع کار، میزان ظرافت، تکنیک ساخت(دستساز یا ماشینی)، برند سازنده و حتی منطقه جغرافیایی میتواند متفاوت باشد. محاسبه اجرت طلا، هیچ ارتباطی با قیمت جهانی طلا ندارد و یک مبلغ متغیر و قراردادی است که فروشنده آن را به صورت درصدی از قیمت یا به ازای هر گرم، مشخص می‌کند. برای مثال، یک گردنبند ساده ممکن است اجرت کمتری نسبت به یک النگوی پرکار و سنگ‌کاری‌شده داشته باشد. بنابراین، اجرت نقش مهمی در تعیین قیمت نهایی طلا دارد و خریداران، هنگام خرید باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند تا بتوانند، ارزش واقعی خرید خود را بهتر ارزیابی کنند.
اجرت طلا چگونه حساب میشود؟
در هنگام خرید طلا، اجرت ساخت یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر قیمت نهایی محصول است. این اجرت، به دو روش اصلی محاسبه میشود که آشنایی با هرکدام از آن‌ها به خریدار کمک می‌کند تا بتواند با دیدی شفاف‌تر تصمیم‌گیری کند و از پرداخت هزینه‌های اضافی جلوگیری نماید. در ادامه، این دو روش را به‌طور جداگانه بررسی می‌کنیم:
محاسبه اجرت طلا به‌صورت درصدی
در این روش، فروشنده درصدی مشخص از قیمت روز هر گرم طلا را به عنوان اجرت، در نظر می‌گیرد. این درصد بسته به میزان ظرافت، نوع طراحی، برند طلا و حتی شیوه ساخت میتواند متغیر باشد. به‌طور معمول، طلاهای دستساز یا ظریف‌تر اجرت بالاتری دارند. برای مثال، اگر قیمت روز هر گرم طلا ۳ میلیون تومان و اجرت ساخت ۱۵ درصد باشد؛ برای هر گرم ۴۵۰ هزار تومان به عنوان اجرت به قیمت افزوده میشود. در نهایت، سود فروشنده و مالیات نیز روی این مجموع لحاظ میشود.
بیشتر بخوانید: انگ طلا چیست؟ تعریف جامع، کاربردها و نحوه تشخیص کد انگ طلا
محاسبه اجرت به‌صورت مبلغ ثابت
در این شیوه محاسبه اجرت طلا، فروشنده عددی ثابت و مشخص را برای هر گرم طلا به عنوان اجرت در نظر می‌گیرد؛ بدون توجه به قیمت روز طلا. این روش بیشتر در مورد طلاهای ماشینی یا تولید انبوه استفاده میشود که طراحی ساده‌تری دارند. مثلا ممکن است اجرت برای هر گرم ۲۵۰ هزار تومان تعیین شود و همین مبلغ، بدون محاسبه درصدی، برای هر گرم طلا به قیمت خام اضافه گردد. این روش معمولا شفاف‌تر است و خریدار راحت‌تر میتواند مقایسه کند.
فرمول محاسبه اجرت طلا
فرمول محاسبه اجرت طلا، به‌طور کلی شامل چند جزء مهم است که در کنار هم، قیمت نهایی طلا را برای خریدار مشخص می‌کنند. برای درک دقیق‌تر، بهتر است ابتدا بدانیم که قیمت طلا، تنها شامل قیمت خام فلز نیست؛ بلکه اجرت ساخت، سود فروشنده و مالیات بر ارزش افزوده نیز به آن افزوده میشود. فرمول کلی محاسبه به شکل زیر است:
قیمت نهایی = (وزن طلا × [قیمت روز هر گرم طلا + اجرت ساخت هر گرم]) + سود فروشنده + مالیات بر ارزش افزوده
برای درک بهتر، اجزای این فرمول را به‌صورت کامل توضیح می‌دهیم:
- وزن طلا(برحسب گرم): این مقدار از روی ترازو مشخص میشود و پایه محاسبه است.
- قیمت روز هر گرم طلا: این قیمت به‌صورت لحظه‌ای از بازار طلا گرفته میشود و معمولا مربوط به طلای ۱۸ عیار است.
- اجرت ساخت: ممکن است به صورت درصدی از قیمت طلا یا مبلغی ثابت، بر هر گرم محاسبه شود(که در پاسخ قبلی به تفصیل توضیح داده شد).
- سود فروشنده: معمولا درصدی از مجموع قیمت طلا به‌همراه اجرت است(مثلا ۷٪ یا ۱۰٪).
- مالیات بر ارزش افزوده: این مالیات طبق قانون در ایران ۹٪ از مجموع قیمت طلا، اجرت و سود فروشنده است.
مثال عددی:
فرض کنید وزن یک دستبند ۵ گرم باشد، قیمت روز هر گرم طلا ۳،۰۰۰،۰۰۰ تومان، اجرت ساخت ۱۵٪، سود فروشنده ۷٪ و مالیات بر ارزش افزوده ۹٪ باشد.
- قیمت خام طلا: ۵ × ۳،۰۰۰،۰۰۰ = ۱۵،۰۰۰،۰۰۰ تومان
- اجرت ساخت: ۱۵٪ از هر گرم = ۴۵۰،۰۰۰ × ۵ گرم = ۲،۲۵۰،۰۰۰ تومان
- مجموع طلا + اجرت: ۱۵،۰۰۰،۰۰۰ + ۲،۲۵۰،۰۰۰ = ۱۷،۲۵۰،۰۰۰ تومان
- سود فروشنده(۷٪): ۱،۲۰۷،۵۰۰ تومان
- مجموع قبل از مالیات: ۱۸،۴۵۷،۵۰۰ تومان
- مالیات(۹٪): ۱،۶۶۱،۱۷۵ تومان
- قیمت نهایی قابل پرداخت: ۲۰،۱۱۸،۶۷۵ تومان
بیشتر بخوانید: طلای بدون اجرت چیست و چرا محبوب شده است؟
سرمایه‌گذاری در طلای با اجرت یا طلایی بی اجرت؟
وقتی صحبت از سرمایه‌گذاری در طلا به میان می‌آید، یکی از سوال‌های مهمی که برای بسیاری از افراد پیش می‌آید این است که خرید طلا با اجرت(مانند زیورآلات) بهتر است یا طلا بدون اجرت(مثل سکه، طلای خام یا شمش). پاسخ به این سؤال به هدف خریدار از خرید طلا بستگی دارد: آیا هدف، استفاده‌ی شخصی و زیبایی است یا صرفاً حفظ و افزایش سرمایه در طول زمان؟ در ادامه، این دو نوع طلا را از منظر سرمایه‌گذاری مقایسه می‌کنیم.
طلا با اجرت(طلای زینتی یا زیورآلات)
طلای زینتی یا همان طلاهای کارشده، مانند گردنبند، دستبند، انگشتر و سایر زیورآلات، اجرت ساخت دارند که معمولا درصدی از قیمت هر گرم طلا یا مبلغی ثابت، برای هر گرم است. این نوع طلا هنگام خرید، قیمت بالاتری نسبت به طلای خام دارد؛ چون هزینه‌های طراحی، ساخت و گاهی برند به آن افزوده میشود. از دید سرمایه‌گذاری، این نوع طلا چندان مقرون‌به‌صرفه نیست؛ زیرا در زمان فروش، معمولا اجرت پرداخت‌شده به خریدار برنمی‌گردد یا فقط بخش کوچکی از آن، قابل بازگشت است. در واقع، زیورآلات بیشتر برای استفاده شخصی و زیبایی مناسب‌اند تا سرمایه‌گذاری.
طلا بی اجرت(سکه، شمش یا طلای خام)
طلای بدون اجرت، شامل سکه‌ی بهار آزادی، طلای خام، شمش‌های کوچک یا بزرگ و گاهی طلای آبشده است. این نوع طلاها فاقد هزینه ساخت هستند و صرفا بر اساس وزن و قیمت روز طلا معامله میشوند. در نتیجه، هنگام خرید و فروش، اختلاف قیمت کمتری بین قیمت خرید و فروش وجود دارد. به همین دلیل، سرمایه‌گذاران حرفه‌ای معمولا سراغ این نوع طلا می‌روند؛ چراکه ارزش واقعی‌تری نسبت به پول پرداختی دارند و بازدهی بلندمدت‌شان بیشتر است.
مقایسه نهایی
اگر به دنبال حفظ ارزش پول، کسب سود یا تبدیل آسان طلا به وجه نقد در آینده هستید، طلای بدون اجرت بهترین گزینه است. اما اگر قصد دارید در کنار سرمایه‌گذاری، از زیبایی طلا هم بهره ببرید و آن را به‌عنوان زیورآلات استفاده کنید، طلاهای با اجرت نیز می‌توانند گزینه مناسبی باشند؛ البته به شرط آگاهی از هزینه‌های اضافی آن.
نتیجه گیری | نحوه محاسبه اجرت طلا
در نتیجه، برای خرید آگاهانه و منطقی طلا، شناخت دقیق و محاسبه اجرت طلا ضروری است. اجرت ساخت طلا ممکن است به‌صورت درصدی از قیمت روز هر گرم طلا یا به‌صورت مبلغی ثابت، برای هر گرم محاسبه شود. این هزینه، به‌عنوان دستمزد طراحی و ساخت به قیمت طلای خام افزوده میشود و سپس سود فروشنده و مالیات بر ارزش افزوده نیز، به مجموع اضافه خواهد شد. بنابراین، هنگام خرید، باید از فروشنده درباره نحوه‌ی محاسبه اجرت سوال کنید و تمام اجزای قیمت نهایی را بدانید تا از پرداخت مبالغ غیرواقعی، جلوگیری کنید. آگاهی از این جزئیات، نه‌تنها به شما در خرید طلا کمک می‌کند؛ بلکه در سرمایه‌گذاری هوشمندانه و کاهش ضرر در زمان فروش نیز نقش مهمی دارد.
سوالات متداول
بله. طبق قانون، فاکتور خرید باید شامل قیمت خام طلا، میزان اجرت، سود فروشنده و مالیات باشد. اگر فروشنده این موارد را در فاکتور ذکر نکرد؛ خریدار حق دارد درخواست فاکتور دقیق با ذکر تمام جزئیات را داشته باشد.
این طلاها طراحی سادهتر و ساخت ماشینی دارند و در تیراژ بالا تولید میشوند. همچنین طلای دستدوم یا آبشده نیز، اجرت ندارد یا اجرت آن بسیار کم است؛ اما برای خرید این نوع طلاها باید از اعتبار فروشنده مطمئن بود.
اجرت ساخت در فروشگاههای مختلف بسته به نوع طلا(دستساز یا ماشینی)، پیچیدگی طراحی، برند و حتی محل فروش میتواند متفاوت باشد. طلاهای برند معمولا اجرت بالاتری دارند. برای همین مقایسهی قیمت چند فروشگاه، پیش از خرید توصیه میشود.
خیر. در اغلب موارد، اجرت ساخت طلا هنگام فروش مجدد به طلافروشی، به شما بازگردانده نمی‌شود یا فقط بخش کوچکی از آن در نظر گرفته میشود. زیرا اجرت مربوط به هزینه‌ی ساخت و طراحی اولیه بوده و در زمان فروش صرفا قیمت طلای خام، ملاک قرار می‌گیرد.
